Proje yönetiminde kullanılan araç ve teknikler arasında yer alan ilişki diyagramları, bir beyin fırtınası oturumu sırasında fikirlerin düzenlenmesine yardımcı olmaya yarayan diyagramlardır. 1960'lı yıllarda Jiro KAWAKİTA tarafından ilk kez kullanılmıştır. KJ diyagramı olarak da bilinir. Japon Bilim adamları ve Mühendisler Birliği (JUSE) tarafından belirlenen 7 yönetim planlama aracından bir tanesidir. PMP Metodolojisinde gereksinimlerin toplanması ve kalitenin yönetilmesi süreçlerinde araç ve teknik olarak kullanılır.
Bu diyagram, fikirleri, ham verilerden elde edilen bilgileri, sorunları ve daha önce tespit edilmiş sorunlara ilişkin çözümleri, görüşleri gruplandırmada kullanılır. Bu yönüyle ilişki diyagramı, farklı değişkenlerin neden ve sonuç ilişkisinin analiz edilebilmesi için oluşturulabilecek bir balık kılçığı diyagramına da temel oluşturur.
Büyük miktarda veriye sahip olunduğunda bu verileri bir düzene sokarak sürece ilişkin daha fazla fikir oluşturmak ve mevcut fikirleri netleştirmekte kullanılır. İlişki diyagramları veri gösterim teknikleri arasında gruplandırılır.
Basitçe, bir ilişki diyagramı oluşturmak için farklı uzmanlık alanlarına ait bilgi sahibi olan bir ekip toplanarak beyin fırtınası ortamı oluşturulur ve bütün ekip üyelerinin fikirlerini kartlara yazması sağlanır.
Beyin fırtınasının ana konusu ve ana kategorileri belirlendikten sonra hazırlanmış olan not kartları uygun kategorinin altına yerleştirilir. Fikirler sıraya koyulduktan sonra ortaya çıkan resme bakılarak analiz edilir yada bir balık kılçığı diyagramı (ishikawa diyagramı) oluşturularak kök neden analizi yapılır.
Aslında diyagram oldukça basit ve görsel gösterim oluşturmaya dayanan bir mantığı var. İşte aşağıda bir örneği:
İlişki diyagramlarının şıklarda yer aldığı sorular PMP sınavında karşınıza çıkabilir. İşte size örnek bir soru:
Yeni teknolojiye göre üretilen, çevreci bir elektrikli bisiklet tasarlama projesine proje yöneticisi olarak atandınız. Yönettiğiniz süreçlerde karşılaştığınız hataların olası nedenlerini gruplar halinde organize etmek için üründen elde ettiğiniz çıktılarından biriyle birlikte, Kalite Yönetimi sürecine ait veri gösterimi aracını ve tekniğini kullanıyorsunuz. Bu araç ve teknik aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A: Matris Diyagramı
B: Kapsam Diyagramı
C: Kritik Yol Metodu
D: İlişki Diyagramı
Cevap: D
İlişki diyagramları, süreçle ilgili hataların potansiyel nedenlerini gruplayarak hangi alanlara en çok odaklanılması gerektiğini belirler. Aynı zamanda kalite yönetim sürecine ait bir veri gösterim aracıdır.
