Varyans analizi gerçekleşen perfromansla planlanan çıktı arasında var olan farklılığı yani varyansı ölçmeye yarayan ve PMI tarafından PMBOK'ta yer verilerek proje yönetimi süreçlerinin bazılarında kullanılması önerilen veri analizi tekniğidir.
Varyans analizi kullanılarak planlanan tarihler, harcamalar, kaynak kullanımı, kalite ölçümleri gibi alanlarda ölçüm yapılabilir. Varyans analizi her projenin kendine özgü bir şekilde, ölçülmesi hedeflenen metrikler önceden belirlenerek yapılmalıdır.
Planlama aşamasında belirlenen hedef ölçümler, proje ilerledikten sonra, ölçülerek değişim miktarı belirlenir. Varyans analizi yapılmadan önce analizi gerçekleştirmeye öncülük eden sebep mutlaka not edilmelidir. Dikkate değer ölçüde bir değişimin tespit edilmesi halinde ise proje ekibi gerekli düzeltici veya önleyici faaliyetleri planlama, uygulamaya koyma kararları alarak projeyi tekrar rayına oturtma yolunu seçebilir.Varyans analizi aşağıdaki süreçlerde araç ve teknik olarak kullanılır:
Proje çalışmalarının izlenmesi ve kontrolü: Proje genelinde tespit edilen husular için gerçekleşen sonuç ve planlanan arasında ölçüm yapılır.
Kapsamın kontrolü: Kapsam temel çizgisi ve ortaya çıkan kapsam arasında bir varyans analizi yapılır ve çıkan sonuçların kapsam yönetim planında belirlenen tolerans limitlerinde olup olmadığına bakılır. Tolerans aşılmışsa gerekli düzeltici veya önleyici faaliyetler planlanır.
Zaman Çizelgesinin kontrolü: Kapsamın kontrolü süreciyle benzer şekilde bu kez zaman temel çizgisi ve projenin gerçekleşen perfromansı karşılaştırılarak, toleransların aşılıp aşılmadığı kontrol edilir.
Maliyetlerin kontrolü: Aynı işlemler maliyet temel çizgisi için yapılır.
Proje veya Fazın Kapatılması: Proje veya fazın tamamlanma aşamasında sonuç olarak gelinen nokta ve planlanan karşılaştuırılır. Projenin kapatılması için gerekli aşamaların tamamlanıp tamamlanmadığı kontrol edilir.